Budowa, zmysły i zachowanie ptaków
Ptaki mają najbardziej wydajne płuca w królestwie zwierząt. Gdy oddychają, powietrze nie jest wdychane - jak u ludzi - do pęcherzyków płucnych, gdzie miesza się ze starym, zużytym powietrzem, lecz dostaje się przez płuca do worków powietrznych. Przy wydechu przechodzi po raz drugi przez płuca i ponownie oddaje tlen. Dzięki temu ptakom w czasie lotu nigdy nie brakuje tchu i wiele z nich może sobie pozwolić na śpiew w locie. Organizm ptaka - porównywalny do wysoko wydajnego silnika - funkcjonuje w temperaturze podobnej jak u ssaków. U niektórych gatunków temperatura ciała wynosi 44'C (dla człowieka śmiertelna). U ptaków nie dzieje się to kosztem długości życia. Małe ptaki, które w klatce żyją do 15 lat, na wolności żyją kilka lat. Wielkie sępy pod opieką człowieka żyją prawie 100 lat. Orły i sępy żyjąc na wolności mogą osiągać wiek do 40 lat. Wysoką temperaturę ciała ptaki utrzymują dzięki upierzeniu. Mogą one, zależnie od potrzeby, napuszyć pióra, ułożyć je ciasno lub tak nastroszyć, że wiatr chłodzi im skórę. Wiele ptaków regularnie natłuszcza lub pudruje pióra, co sprawia, że w czasie deszczu woda spływa po nich kroplami, a po nurkowaniu ptak pozostaje suchy. Pióra wykluczają jednak istnienie gruczołów potowych. Dlatego ptaki nie pocą się w upały, lecz zieją z otwartymi dziobaci. Grube warstwy tłuszczu byłyby zbyt dużym obciążeniem przy lataniu, więc niewiele ptaków gromadzi zapasy tłuszczu w swoich organizmach.
Sikora po długiej, zimowej nocy jest wprawdzie żwawa, ale gdy śnieg z deszczem zamarznie na gałązkach i nie znajdzie ona nic do jedzenia, osłabnie jeszcze przed południem, a po południu umrze z głodu. Niektóre gatunki ptaków w czasie snu mogą dostosować temperaturę swego ciała do otoczenia, podobnie jak gady - ich przodkowie, i dzięki temu zaoszczędzić cenną energię. Poza tym spalają one w okresie głodu nie tłuszcz, lecz białko swoich mięśni.
Rozłożone skrzydło ptaka
Kolibry tracą w czasie jesiennego przelotu 1/3 swej wagi, odzyskując ją w ciągu kilku następnych dni. Ta szybkość regeneracji jest możliwa dzięki zdolności ptaków do szybkiego trawienia. Ptaki nie mają pęcherza moczowego: mocz zagęszcza się do postaci krystalicznej papki, która wydalana jest przez odbyt.
Obserwuje się u nich ogromną łatwość w przystosowaniu się do rozmaitych warunków. Znane są owoco-, ziarno-, nektaro- i owadojady, a także drapieżcy, którzy też różnią się metodami i obiektem polowania: są wśród nich łowcy ryb i ptaków, a nawet sokół łowiący nietoperze. Sępy z kolei zjadają padlinę. W zasadzie przeważa pożywienie zwierzęce, ubogie w błonnik i łatwe w trawieniu. Gęsi jednak mogą strawić nawet celulozę, wykorzystując bakterie, które żyją w ich jelitach ślepych.
Zmysły ptaków
Topografia części ciała ptaka
Większość ptaków to wiecznie ruchliwe, bardzo aktywne stworzenia z wyczulonymi zmysłami i szybkim refleksem. Krogulec, który mknie wśród drzew gęstego lasu z szybkością 100 km/h, wykonuje nagłe zwroty z największą precyzją. Przede wszystkim jednak ptaki mają zadziwiające oczy. Mały ptak widzi mniej więcej tak jak człowiek, chociaż jego oko, podobne do kamery małoobrazkowej, przyjmuje mniej informacji niż oko dużego ptaka, które należałoby porównać do kamery wielko-obrazkowej. Sowy, oprócz oczu wyłapujących nawet najmniejsze ilości światła, mają wyjątkowy słuch. Wyspecjalizowały się tak dalece, że niektóre mogą w ciemności dogonić i złapać przemykającą mysz. Zmysł powonienia u większości ptaków jest upośledzony, choć na przykład amerykańskie sępy znajdują padlinę, nawet gdy jej nie widzą. Zmył smaku, przynajmniej u owadożernych, jest słaby. Ptak stepowy szukając nasion nie może rozpoznać po smaku czy trzyma w dziobie coś do jedzenia czy nie. Wydaje się, że dopiero doświadczenie go uczy. Zdarza się, że ptak złapany i umieszczony w klatce umiera z głodu przed pełną miseczką pokarmu, ponieważ nie jadł go nigdy wcześniej.
Tagi:
-
budowa ptaków, topografia, budowa anatomiczna ptaków, budowa zewnętrzna ptaków, zmysły, dymorfizm płciowy, budowa ciala, szkielet, szkieletu, encyklopedia ptaków