Gągoł, Bucephala dangula

Bucephala dangula

Gągoł

      W Polsce gnieździ się ok. 1000 par głównie w północnej i zachodniej części kraju oraz na Pojezierzu Łęczyńsko-Wlodawskim. Ostatnio stal się liczniejszy. Podlega ochronie łowieckiej. 

      Pochodzenie i systematyka. Najstarsze szczątki znaleziono w warstwach górnego plejstocenu. 
      Rozmieszczenie.



Gnieździ się głównie w Puszczy Augustowskiej, na Mazurach w Krainie Wielkich Jezior, na Pojezierzu Mrągowskim, Olsztyńskim. Iławskim. Pomorzu (m.in. w Borach Tucholskich, na Pojezierzu Kaszubskim, Drawskim i Wałeckim), w Wielkopolsce (najliczniej w Puszczy Noteckiej). Nieliczne stanowiska wykryto na Dolnym Śląsku, a także na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim i stawach w Budzie Stalowskiej.
      Zmiany siedliskowe. Powstawanie stawów rybnych i zbiorników zaporowych na terenach przy-i śródleśnych wpływa na powiększenie przestrzeni siedliskowej wykorzystywanej przez gągoła. W ostatnich latach kilkanaście stanowisk lęgowych zarejestrowano w takich miejscach. Z drugiej jednak strony w obrębie pojezierzy na brzegach stawów, rzek i groblach stawów rybnych często prowadzi się wyrąb starych dziuplastych drzewostanów i pojedynczych drzew, co znacznie uszczupla potencjalną bazę lęgową gągoła. Wycinane są na dużą skalę obszerne partie lasów, m.in. na Pomorzu i Mazurach.
      Wielkość populacji wolno żyjącej. Zarejestrowano co najmniej 550 par lęgowych na 255 stanowiskach. Najliczniejsze, liczące minimum po 15 par są stanowiska na jez. Wiary, Gaudy i jez. Gorzyńskim. Obecnie stan krajowej populacji lęgowej można oszacować na ok. 1000 par. Ponadto występują trudne do policzenia ptaki nie przystępujące do lęgu; są to najprawdopodobniej osobniki niedojrzałe płciowo. 
      Kierunek i prognoza zmian populacji. W ostatnich stu latach liczebność gągoła rośnie oraz zwiększa się jego areał lęgowy. Proces ten może trwać nadal, jeśli gatunek utrzyma swą prężność biologiczną i nie będzie ograniczany ekologicznie (np. brak dziuplastych drzew). Polska populacja jest niewielka i leży na skraju zasięgu gatunku, więc jej liczebność może ulegać fluktuacjom.



Przyczyny wymierania. Gatunek nie zanika, przeciwnie jego liczebność wzrasta, jednak rozmaite czynniki mogą ograniczyć lub uniemożliwić rozwój krajowej populacji gągoła; jest to przede wszystkim wycinanie dziuplastych starodrzew;, poza tym wzmożony ruch turystyczny i uprawianie sportów wodnych, co wypłasza ptaki. Katastrofalne zanieczyszczenie rzek i jezior w naszym kraju stwarza ponadto niekorzystne warunki żerowiskowe.
Stosowane sposoby ochrony. Gągoł znajduje się na liście zwierząt łownych i jest pozyskiwany jako ,,dzika kaczka". Wyznaczono dla niego okres ochronny od 22 XII do 14 VIII. Dzięki inicjatywie i zaangażowaniu kilku osób i instytucji wywieszono ok. 200 specjalnych skrzynek lęgowych nad jez. Ostrowieckim , Gorzyńskim, Świdwie, w Puszczy Noteckiej i Augustowskiej. Wywieszane skrzynki lęgowe są często zasiedlane przez gągoła. Podlega Konwencji Bońskiej i Ramsarskiej.
Proponowane sposoby ochrony. Należy wprowadzić gągoła na listę gatunków całkowicie chronionych, urzędowo zakazać wycinania dziuplastych drzew rosnących nad wodami, skłonić leśników do wywieszania w pobliżu zbiorników wodnych dużych skrzynek i w większym niż dotychczas zakresie otoczyć opieką zasiedlone przez gągoły wyspy na jeziorach, z zakazem wstępu na nie od l marca do 30 lipca (okres lęgowy).
Gatunek przejawia oznaki synantropizacji. Stwierdzono kilka przypadków zagnieżdżenia się gągołów w bezpośrednim sąsiedztwie człowieka.




Tagi:

  • Gągoł, Bucephala dangula, ptak, ochrona, ptakiw Polsce, zagrożenia, gniazdowanie, lęgowiska, siedliska

    Szukaj

    Reklama

    

    Reklama